“Cildimiz, ruh halimizin aynasıdır. Ona nasıl davrandığımız, bizi nasıl hissettireceğini belirler.”
– Dr. Ava Shamban, Dermatolog
Egzamalı ciltler için bakım rehberi, hassasiyet, kaşıntı, kuruluk ve kızarıklık gibi semptomlarla başa çıkan kişiler için hayat kurtarıcı bilgiler sunar. Egzama (atopik dermatit), yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilen kronik bir deri rahatsızlığıdır. Ancak doğru bakım rutinleri ve doğru ürün tercihleriyle cildinizin sağlığını korumak mümkündür.
Bu rehberde, egzamalı ciltler için doğru temizlikten nemlendirme yöntemlerine, ürün seçiminden uzman tavsiyelerine kadar her detaya değineceğiz.
Egzama Nedir? Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?
Egzama, cildin inflamasyonla yanıt verdiği kronik bir deri hastalığıdır. Tıbbi adıyla atopik dermatit, genellikle kuruluk, pullanma, kaşıntı ve kızarıklık gibi belirtilerle seyreder.
Egzamanın nedenleri arasında şunlar yer alır:
- Genetik yatkınlık
- Çevresel faktörler (iklim, deterjanlar, tekstil ürünleri)
- Gıda alerjenleri
- Stres ve bağışıklık sistemi zayıflığı
Egzama Türleri Nelerdir?
Egzama, genel bir terim olmakla birlikte farklı tetikleyicilere ve semptomlara sahip birden fazla alt türü içerir. Her egzama türü farklı bir tedavi yaklaşımı gerektirir. İşte en yaygın egzama çeşitleri:
Atopik Dermatit Egzama
En sık görülen egzama türüdür. Genellikle çocuklukta başlar ve kronik seyirlidir. Genetik yatkınlık, alerjiler ve bağışıklık sistemi zayıflığı etkili olur. Kuruluk, kaşıntı, ciltte çatlama ve pullanma ile kendini gösterir.
Kontakt Dermatit Egzama
Cildin tahriş edici veya alerjen bir maddeyle teması sonucu gelişir.
- İrritan kontakt dermatit: Deterjan, sabun gibi tahriş edici maddelerle temas sonucu oluşur.
- Alerjik kontakt dermatit: Nikel, parfüm, lateks gibi alerjenlerle temas sonucu görülür.
Seboreik Dermatit Egzama
Saçlı deri, kaş, burun kenarı gibi yağlı bölgelerde görülür. Kızarıklık, kepeklenme ve pullanma şeklinde seyreder. Egzama ile sedef hastalığı arasında benzerlik gösterebilir.
Dishidrotik Egzama (Pomfoliks)
Elde ve ayakta küçük su kabarcıklarıyla seyreden, oldukça kaşıntılı bir türdür. Stres ve sıcak hava tetikleyiciler arasındadır.
Nummuler Egzama
Madeni para büyüklüğünde yuvarlak, kızarık ve pul pul dökülen lezyonlarla kendini gösterir. Kronikleşme eğilimi yüksektir ve kaşıntı belirgindir.
Staz Dermatit Egzama
Genellikle bacaklarda damar yetmezliğine bağlı olarak gelişir. Deride renk değişikliği, ödem ve kaşıntı olabilir.
Neurodermatit (Liken Simpleks)
Sürekli kaşıma sonucu oluşan kalınlaşmış, kaşıntılı cilt bölgeleriyle karakterizedir. Genellikle stresle ilişkilidir.
Her egzama türünün tedavi yöntemi farklıdır. Bu nedenle tanının dermatolog tarafından konulması önemlidir.
Egzama Tedavisinde Hangi Kremler Kullanılır?
Egzamanın tedavisinde kullanılan kremler, hastalığın şiddetine ve türüne göre değişkenlik gösterir. Tedavide temel amaç; cildi nemlendirmek, iltihabı azaltmak ve kaşıntıyı kontrol altına almaktır.
Nemlendirici Kremler (Emolyentler)
Egzama tedavisinin temel taşıdır. Cilt bariyerini güçlendirir, kuruluğu azaltır.
İçerik açısından önerilenler:
- Seramid
- Gliserin
- Skualan
- Shea yağı
- Hyaluronik asit
Marka örnekleri: Avene XeraCalm, Bioderma Atoderm, La Roche-Posay Lipikar Baume
Kortizonlu (Steroid) Kremler
Orta ve şiddetli egzama ataklarında kullanılır. İltihabı hızlı şekilde baskılar. Düşük güçlü steroidler: Hidrokortizon (yüz ve hassas bölgelerde)Orta-yüksek güçlü steroidler: Betametazon, mometazon (vücut bölgelerinde)
Uzun süreli kullanımda cilt incelmesi gibi yan etkiler olabilir. Mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Topikal Kalsinörin İnhibitörleri
Steroid içermeyen, özellikle yüz gibi hassas bölgeler için tercih edilen antiinflamatuar kremlerdir.
Etken maddeler: Takrolimus (Protopic), pimekrolimus (Elidel)
Steroid kullanmak istemeyen kişilerde veya çocuk hastalarda güvenli alternatif olabilir.
Antihistaminik İçerikli Kremler
Kaşıntıyı azaltmak için kullanılır, ancak nadiren tek başına yeterlidir. Sistemik antihistaminiklerle birlikte tercih edilebilir.
Antibiyotikli Kremler
Egzama lezyonlarında enfeksiyon gelişmişse (iltihap, sarı kabuklanma varsa) antibiyotikli kremler gerekebilir.
Örnek: Fusidik asit içeren topikal ürünler
Egzamalı Ciltler İçin Cilt Bakımı Nasıl Yapılır?
Egzamalı ciltler için bakım 4 temel adıma ayrılır: Temizlik, nemlendirme, onarım ve koruma.
1. Temizlik: Egzamalı Ciltler İçin Doğru Temizleyici Seçimi
Egzamalı ciltlerde temizlik aşaması, cilt bariyerini bozmadan yapılmalıdır.
Uygun ürünler:
- Sabun içermeyen, pH dengeli temizleyiciler
- Parfüm ve alkol içermeyen hassas cilt jelleri
- Duş süresi kısa tutulmalı (5 dakikayı geçmemeli)
Önerilen içerikler:
- Seramid
- Gliserin
- Pantenol
Egzamalı cilt bakımı için kullanılan orijinal cilt bakım ürünleri, mutlaka dermatolojik olarak test edilmiş olmalıdır.
2. Nemlendirme: Egzamalı Ciltlerin Günlük Rutini
Nemlendirme, egzamalı cilt bakımı için vazgeçilmezdir. Özellikle duş sonrası cilt nemliyken uygulanmalıdır.
Etkin nemlendirici bileşenler:
- Shea yağı
- Skualan
- Hyaluronik asit
- Parfümsüz ve hipoalerjenik ürünler
Uygulama sıklığı:
- Günde 2 kez (sabah ve akşam)
- Gerektikçe gün içinde tekrarlanabilir
3. Onarıcı Bakım: Serum ve Tedavi Edici Ürünler
Egzamalı cilt bakımı zaman zaman tedavi edici aktif bileşenler içeren ürünlere ihtiyaç duyar.
Kullanılabilecek içerikler:
- Panthenol (B5 vitamini)
- Niacinamide (düşük oranlı)
- Madecassoside
4. Güneş Koruma: Egzamalı Ciltler İçin Güneş Kremi Seçimi
Egzamalı cilt bakımı için UV ışınlarına karşı daha hassastır ve güneş ışığı egzama ataklarını tetikleyebilir.
Dikkat edilmesi gerekenler:
- Fiziksel filtreli güneş kremi tercih edilmeli
- SPF 30+ koruma sağlamalı
- Her 2 saatte bir yenilenmeli
- Parfüm ve alkol içermemeli
Egzamalı Ciltler İçin En Doğru Ürün Seçimi Nasıl Yapılır?
Egzamalı cilt bakımı için, dış etkenlere karşı daha hassas olduğu için kullanılan ürünlerin içeriği büyük önem taşır. Yanlış ürün tercihi, cilt bariyerini zayıflatarak kaşıntı, kızarıklık ve tahrişe yol açabilir. Bu nedenle ürün seçimi yaparken dikkat edilmesi gereken bazı temel kriterler vardır.
Ürün Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Dermatolog onaylı olmalı
- Paraben, alkol ve parfüm içermemeli
- Hipoalerjenik sertifikalı olmalı
- Etiketinde "egzamalı ciltlere uygun" ibaresi yer almalı
- İçeriğinde koruyucu ve boya maddeleri minimum düzeyde olmalı
- İçerik listesinde ilk sıralarda nemlendirici ve yatıştırıcı ajanlar (seramid, panthenol, gliserin) bulunmalı
Orijinal ve güvenilir markalar tercih edilmeli, sahte ürünlerden kaçınılmalıdır. Ambalaj üzerindeki ürün kodları ve üretim tarihleri kontrol edilmelidir.
Egzamalı Ciltler İçin Makyaj Yapmanın Püf Noktaları
Egzamalı cilt bakımı söz konusu olduğunda makyaj, dikkatli yapılmalıdır. Kullanılan ürünlerin hassas cilt yapısına uygun olması gerekir. Makyajın ciltte oluşturabileceği tahriş riskini azaltmak için öncesinde iyi bir cilt hazırlığı yapılmalıdır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Makyaj öncesinde cilt mutlaka nemlendirilmelidir
- Parfümsüz ve alerjen içermeyen makyaj ürünleri tercih edilmelidir
- Mineral bazlı fondötenler ve hafif yapılı BB/CC kremler kullanılmalıdır
- Makyaj ürünleri gece yatmadan önce mutlaka nazikçe temizlenmelidir
- Fırça ve süngerler sık sık temizlenmeli, tek kullanımlık ürünler tercih edilmelidir
- Göz çevresi gibi hassas bölgelerde mümkünse makyajdan kaçınılmalıdır
Egzamalı Cilt Bakımı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Egzamalı cilt bakımı nasıl yapılır, hangi ürünler tercih edilmelidir inceledik. Bu bölümde, merak ettiğiniz diğer soruların yanıtlarını da bulabilirsiniz.
Egzama tamamen geçer mi?
Hayır, egzama kronik bir cilt hastalığıdır. Ancak uygun tedavi ve düzenli bakım ile semptomlar uzun süre kontrol altında tutulabilir ve alevlenmeler azaltılabilir.
Egzama bulaşıcı mıdır?
Hayır. Egzama bulaşıcı bir hastalık değildir. Fiziksel temasla başkasına geçmez. Ancak bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde genetik yatkınlık varsa gelişebilir.
Egzamalı ciltler hangi sabunu kullanmalı?
Sabun yerine sabun içermeyen, pH dengeli temizleyiciler tercih edilmelidir. Özellikle "syndet" (sentetik deterjan) yapısına sahip temizleyiciler cilt bariyerine zarar vermeden temizlik sağlar.
Egzama sıcak suyla mı soğuk suyla mı yıkanmalı?
Ilık suyla duş alınması önerilir. Sıcak su cildi kurutarak egzama semptomlarını şiddetlendirebilir. Duş süresi 5-10 dakika ile sınırlandırılmalıdır.
Egzamalı ciltlerde stres etkili midir?
Evet. Stres, egzama ataklarını tetikleyen başlıca faktörlerden biridir. Psikolojik dengeyi korumak egzama yönetiminde önemli bir destekleyici unsurdur.
Egzamalı ciltler nemli mi kuru mu kalmalı?
Egzamalı cilt nemli tutulmalıdır. Cilt bariyerinin güçlenmesi için düzenli ve yoğun nemlendirme şarttır. Özellikle duş sonrası ilk 3-5 dakika içinde nemlendirici uygulanmalıdır.